Audycja w radioli szkolnej
w 81. rocznicę ataku na Polskę przez ZSRR
Myślę, że większość z was wie, że dzisiejsza data to 17 września 2020 roku.
Wydaje mi się równocześnie, że większość z was nie pamięta, co wydarzyło się 81 lat temu, czyli 17 września 1939 roku.
Otóż w tym dniu wkroczyły do Polski ze wschodu wojska Związku Radzieckiego, czyli Rosji Radzieckiej.
Polska nie spodziewała się tego ataku, ponieważ 7 lat wcześniej został podpisany polsko- radziecki układ o nieagresji.
Polacy, w tym czasie walczyli od 1 września 1939 roku z armią niemiecką i czekali na pomoc naszych sojuszników: Francji i Anglii. Nie doczekali się tej pomocy. Co więcej – otrzymali „cios w plecy” ze strony Związku Radzieckiego. Ten „cios w plecy” był skutkiem wrogości ZSRR wobec II Rzeczpospolitej a także wynikał z realizacji paktu Ribbentrop – Mołotow. Pakt został podpisany trzy tygodnie wcześniej – 23 sierpnia 1939 roku między III Rzeszą, czyli Niemcami a Związkiem Radzieckim. W tajnym protokole do tego układu Niemcy i Rosjanie ustalili podział ziem w Europie środkowo-Wschodniej, w tym podział Polski.
Jak wyglądała agresja ZSRR na Polskę?
Otóż 17 września 1939 roku o godzinie 3.00 nad ranem w Moskwie wręczono polskiemu ambasadorowi dokument, w którym rząd radziecki tłumaczył napaść na Polskę.
Stwierdzono w nim :
że Warszawa, nasza stolica, została już zdobyta przez Niemcy;
że nie ma już polskiego rządu;
że polskie państwo już nie istnieje;
że w związku z tym pakt o nieagresji jest nieważny;
że Związek Radziecki bierze w opiekę bratnie narody: Białorusinów i Ukraińców.
Te argumenty były kłamstwem. Były kłamstwem:
ponieważ Warszawa wciąż się broniła;
ponieważ Rząd polski przebywał nadal na terytorium państwa i rozważał różne możliwości dalszej walki;
ponieważ pakt o nieagresji obowiązywał obie strony.
Po wręczeniu tego dokumentu polskiemu ambasadorowi nastąpił atak.
Rankiem 17 września 1939 roku naszą wschodnią granicę przekroczyła armia radziecka. Armia polska była w tym czasie zaangażowana w walki z Niemcami. Armii radzieckiej mogła przeciwstawić tylko niewielkie siły w postaci oddziałów Korpusu Ochrony Pogranicza i nielicznych oddziałów wojska. Walka była zatem nierówna, ponieważ armia radziecka była wielokrotnie silniejsza.
W dodatku Prezydent i rząd II Rzeczpospolitej nie ogłosili formalnie stanu wojny pomiędzy ZSRR a Polską, a Naczelny Wódz wojsk polskich nie wydał wyraźnego rozkazu, żeby stawić opór wojskom radzieckim. Spowodowało to dezorientację i bałagan w szeregach polskich oddziałów.
W takiej sytuacji walka przeciw Rosji Radzieckiej była skazana na klęskę.
Napaść Związku Radzieckiego w dniu 17 września przesądziła o losie Polski i miała dla nas tragiczne skutki.
Po pierwsze – przyspieszyła klęskę Polski podczas wojny obronnej.
Po drugie – Niemcy i Związek Radziecki podzielili między siebie terytorium naszego państwa. Granica ta przechodziła między innymi przez terytorium naszej gminy i naszego powiatu. Ruda Różaniecka, Huta Różaniecka, Płazów i Narol znalazły się w całości pod okupacją niemiecką. Natomiast Łówcza została podzielona i część wsi znalazła się pod okupacją niemiecką a część pod okupacją radziecką.
Po trzecie – z terenów zajętych przez Związek Radziecki wywożono polskich obywateli w głąb Rosji Radzieckiej, głównie na Syberię i do Kazachstanu. Ocenia się, że wywieziono od 500 tysięcy do 1,5 miliona osób.
Po czwarte – tereny zajęte przez Związek Radziecki zostały przyłączone do tego państwa i nigdy już nie powróciły do Polski.
Po piąte– do niewoli radzieckiej dostało się ponad 200 tysięcy żołnierzy polskich. Spośród nich prawie 22 tysiące oficerów i podoficerów zostało zamordowanych pół roku później – wiosną 1940 – w Katyniu, Charkowie, Miednoje i innych miejscowościach na terenie ZSRR. Pomordowani oficerowie stanowili przedwojenną elitę intelektualną Polski. Straciliśmy lekarzy, prawników, inżynierów, nauczycieli, pisarzy, urzędników państwowych.
Pamiętajcie, że wrzesień 1939 roku to nie tylko pierwszy września i napaść Niemiec na Polskę. To także 17 września i napaść Związku Radzieckiego na Polskę. Pamiętajcie także jakie były skutki tego ataku.
Dziękuję za uwagę
Justyna Grechuta
